Bakan Dönmez’den doğal gaz açıklaması

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, CNN Türk’te Tarafsız Bölge programında Ahmet Hakan’ın sorularını cevapladı. Bakan Dönmez, doğalgaz tedariğinde sıkıntı olmayacağını belirterek, “Elimizde doğalgaz var. Teknik olarak bir sorun yok, kontratlarımız var. Her yılın sonunda bir sonraki yılın planlamasını yaparız. Geçtiğimiz yılda bu dönem için planlama yapıldı. 50-51 milyar metreküp bir talep yapıldı. Biz de yaklaşık 10 milyar metreküplük bir ilave oldu” ifadelerini kullandı.

İşte Dönmez’in açıklamalarından satır başları:

Geçen yıl petrol varil fiyatı 40-45 dolardı. Doğalgazın bin metreküpü 150 dolarların altına düşmüştü. Kömür fiyatı 40-45 dolar civarındaydı. Neredeyse 2 katı oldu. Kömür fiyatları da bunları takip etti. Eylül Ekim aylarında 200-250 dolar fiyatlarına geldi. Pandeminin etkisi var. Pandemiden çıkışla birlikte bu kapanmalar artık eskisi kadar değil. Biriken bir talep vardı. Sadece sosyal hayatımız etkilenmedi ekonomik hayat da etkilendi. ABD’de son 40 yılın en büyük enflasyon rakamlarını konuşuyoruz. Avrupa’da da aynı durum var.

Elimizde bazı ileri vadeli teslimatların fiyatlarını kestirebiliyoruz ama 2-3 yıl sonrasını kestirmek zor. Bu kış böyle gidecek gibi gösteriyor. İklim değişikliğiyle birlikte bu fosil yakıtlara karşı bir direnç var. Uzunca yıllardır bu konuşuluyor. 21. yy ülkelerin ortak sorunlarından bir tanesi. Bu arada gelebilecek yaptırımlar da bu sektörün iştahını kısıtlıyor. Karbonsuzlaşma olacaksa ileride alternatif yakıtlar konuşuluyor. Bu konuşulanlar batılı şirketlerin uzun vadeli yatırımlarını da gözde geçirmeye sebep oluyor. Bir de arkasından pandeminin etkisiyle fiyatlara böyle yansıdı.

“ELİMİZDE DOĞALGAZ VAR”

Evlere doğalgaz vermeme gibi durum söz konusu değil. Çin’de enteresan şeyler oldu. Kışa girerken kömür bağlantıları yaptılar. Fiyatlar anormal yükselince bazı fabrikalara dediler ki; Siz de üretimleri erteleyeceksiniz. Bunun ardından kömür fiyatlarında bir gerileme yaşandı. Elimizde doğalgaz var. Teknik olarak bir sorun yok, kontratlarımız var. Her yılın sonunda bir sonraki yılın planlamasını yaparız. Geçtiğimiz yılda bu dönem için planlama yapıldı. 50-51 milyar metreküp bir talep yapıldı. Biz de yaklaşık 10 milyar metreküplük bir ilave oldu. Bunu biz nereden karşıladık. Spot piyasalardan ilave kontrol yapmak üzere bu tedariki karşılar olduk. Bu spot piyasalardan 1 yıllık kontratlar yapılır. Biz 3-4 yıldır giriş kapasitelerinin ve çıkışların noktalarını artırdık. Şimdi biz 2 tane LNC terminali ekledik. Yeraltı depolarının kapasitelerini artırdık bu arada.

TUZ GÖLÜNÜN ALTINDA DEVASA DEPO

Biz geçtiğimiz yıllarda 250 metreküpe kadar çıkmıştı. Biz bu doğalgazı ağırlıklı olarak konutlara veriyorduk. Bugün 81 ilin tamamı doğalgaz kullanıyor. Doğalgazın erişme oranı %80’lere çıktı. %70’i de doğalgaz kullanıyor. Ülkemizin nüfusu da büyük olunca teknik altyapıyı geliştirmek gerekiyor. Büyük tesisler. Tuz gölündeki yeraltı büyük bir depo. Biz burada tuz yapılarını Kızılırmak’tan su taşıyarak basıncı su üretim mağara oluşturuyoruz. 1 mağaraya bir Eyfel Kulesi sığacak şekilde mağara açıyoruz.

Bu tesis yönetim binalarının olduğu bir yer. Kompresör istasyonlarımız var. Onlar üst tarafta kuyuya giriş üniteleri var. Biz mağaraya gazı basıyoruz ve tekrar kullanıyoruz. Bu proje bittikten sonra hazır su geliyor. Çiftçimize dedik ki bu suyu Devlet Su İşleri’ne vereceğiz ve bu bölge tarıma açılacak. Toplamda baktığımızda 10 milyar m3’lük bir yeraltı doğalgaza kavuşmuş olacağız. Ya her yere doğalgaz götürmeyecektik, ya da sanayinin talebini kısıtlayacaktık.

FATURANIN 4’TE 3’ÜNÜ DEVLET KARŞILIYOR

LNC piyasası dünya marketinde giderek büyüyor. Hem kaynak giriş noktalarını aktarıyoruz. 1 yıl sonra da sıkıntı yaşamayız. Çünkü bugünden gelecek yılların planlamasını yapıyoruz. Bu ekstradan gelen talep artışı için biz ekstradan anlaşmalar yaptık. Avrupa’daki sıkıntı şu; benim bahsettiğim depoları dolduramadılar ve ilave gaza ihtiyaçları oldu. İlave gaza ihtiyaçları olunca talep de yükselmiş oldu. Doğalgaz geçtiğimiz yıla göre 5 ile 8 kat arasında toptan satış fiyatları arttı. Bu maliyetleri benzer kaynaklardan da aldığımız için ülkelerin maliyetleri birbirine yakın. Biz bu büyük maliyetin bir kısmını üzerimize aldık. 4’te3’ü devlet karşılıyor. Konut da biz sadece yılbaşında %6 artışlarla gidiyorduk. Haziran’da %12’lik artış oldu. Hane halkının önceki yıla göre %18’lik bir artış oldu. Biz bu indirimleri yapmasaydık, hane halkına kabaca 3-4 kat daha yüksek bir fatura gelecekti.

Avrupa’da aslında benzer sıçramalar var. Elektrik piyasaları için söylüyorum 3-4 kat artış oldu. Bu artış hükümetler için büyük sıkıntı oldu. Avrupa’da bu fiyatların artışı doğal olarak ithal eden şirketler için büyük baskı oluşturdu. Fransa’da İtalya’da devlet eliyle getirmediğiniz için nasıl kontrol edebilecekti. BOTAŞ devlete ait olduğu için biz müdahale edebildik. Bazı ülkeler hanehalkına çek verdiler. Diyelim 400 euro geldi, 100 euro çek verdiler. “Faturanızı bununla ödeyin” diyerek. Bazıları böyle bir yöntem buldu. Baktığımızda ülkemiz, 150 milyarın üzerinde bir fedakarlık yaptı.

AVRUPA’DA EN UCUZ DOĞALGAZ TÜRKİYE’DE

Avrupa’daki hane halkı fiyatları arasındaki farkı gösterebiliriz. İsveç’te km kWh 0,23. 10’la çarpsak 2.3 euro ödüyor. Yunanistan komşumuz 1 euro ödüyor. Biz 19 cent ödemiş oluyoruz. Avrupa’daki ülkelerden en ucuz doğalgazı Türkiye ödüyor.

Kaynak: Türkgün